صنعت داروسازی ایران، به عنوان یکی از صنایع استراتژیک کشور، با چالش‌های متعددی دست و پنجه نرم می‌کند. از مطالبات معوق سازمان‌های بیمه‌ای گرفته تا مشکلات تخصیص ارز و فرسودگی ماشین‌آلات، این صنعت نیازمند توجه و تدبیر جدی است. برای بررسی دقیق‌تر این مسائل، با مهندس محمد شیفته، رئیس بخش تولید و فرمانده بسیج شرکت کارخانجات داروپخش، به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

 به گزارش صدای صنعتگر، صنعت داروسازی ایران، به عنوان یکی از صنایع استراتژیک کشور، با چالش‌های متعددی دست و پنجه نرم می‌کند. از مطالبات معوق سازمان‌های بیمه‌ای گرفته تا مشکلات تخصیص ارز و فرسودگی ماشین‌آلات، این صنعت نیازمند توجه و تدبیر جدی است.
برای بررسی دقیق‌تر این مسائل، با مهندس محمد شیفته، رئیس بخش تولید و فرمانده بسیج شرکت کارخانجات داروپخش، به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
جناب شیفته، با تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید. همانطور که مستحضرید، بخش عمده‌ای از فروش دارو به سازمان‌های بیمه‌ای و بیمارستان‌های دولتی تعلق دارد. متاسفانه، شاهد تاخیرهای طولانی در پرداخت مطالبات شرکت‌های دارویی هستیم. این موضوع چه تاثیری بر عملکرد و برنامه‌های آتی شرکت های دارویی داشته است؟
شیفته: با سلام و تشکر از شما. متاسفانه، این یک واقعیت تلخ در صنعت داروسازی کشور است. بیش از 70 درصد از فروش ما به این مراکز وابسته است و تاخیرهای طولانی در پرداخت مطالبات، که گاها به 400 روز هم می‌رسد، مشکلات عدیده‌ای را برای ما ایجاد کرده است. برای تامین هزینه‌های جاری، ناچار به اخذ وام‌های با بهره‌های بالا هستیم که این امر، بار مالی سنگینی را بر دوش شرکت تحمیل می‌کند و توان سرمایه‌گذاری و توسعه را به شدت کاهش می‌دهد.
یکی از مواردی که به آن اشاره شد، بحث نوسازی دستگاه‌ها و ماشین‌آلات تولید است. با توجه به مشکلات مالی و کمبود نقدینگی، آیا شرکت شما برنامه‌ای برای به‌روزرسانی خطوط تولید و ارتقای کیفیت محصولات مطابق با استانداردهای بین‌المللی دارد؟ و این موضوع چه تاثیری بر صادرات احتمالی خواهد گذاشت؟
شیفته: نوسازی خطوط تولید و ارتقای کیفیت، از اولویت‌های اصلی هر شرکت تولیدی است. اما متاسفانه، کمبود نقدینگی ناشی از تاخیر در پرداخت مطالبات و هزینه‌های بالای تامین مالی، امکان سرمایه‌گذاری در این زمینه را بسیار محدود کرده است.
فرسودگی ماشین‌آلات نه تنها کیفیت تولید را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه توان رقابت در بازارهای بین‌المللی و صادرات را نیز به شدت کاهش می‌دهد. برای صادرات، رعایت استانداردهای روز دنیا الزامی است و بدون تجهیزات مدرن، دستیابی به این هدف بسیار دشوار خواهد بود.
تخصیص ارز یکی دیگر از چالش‌های مهم صنعت داروسازی است. طبق اطلاعات موجود، این تخصیص عمدتا محدود به مواد اولیه بوده و سایر اقلام ضروری مانند مواد جانبی بسته‌بندی و تجهیزات مشمول ارز دولتی نمی‌شوند. این وضعیت چه مشکلاتی را برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است؟

شیفته: مشکل تخصیص ارز، یکی از بزرگترین موانع پیش روی تولیدکنندگان دارو است. در حال حاضر، تنها برای یک قلم از اقلام مورد نیاز، یعنی مواد اولیه، ارز دولتی تخصیص می‌یابد.
این در حالی است که تولید دارو نیازمند مجموعه‌ای از مواد و تجهیزات است که هر کدام نقش حیاتی دارند. عدم تخصیص ارز دولتی به مواد جانبی بسته‌بندی، قطعات یدکی دستگاه‌ها و هزینه‌های ساخت و توسعه فضاها، منجر به افزایش چشمگیر هزینه‌های تولید و در نهایت، قیمت تمام‌شده دارو می‌شود.
بحث چند نرخی بودن ارز و ایجاد رانت در این زمینه نیز مطرح شده است. نظر شما در این خصوص چیست و چه راهکارهایی برای جلوگیری از این مسئله پیشنهاد می‌دهید؟
شیفته: چند نرخی بودن ارز، متاسفانه زمینه را برای ایجاد رانت و فساد فراهم می‌کند. اختلاف قیمت بین ارز دولتی و آزاد، انگیزه سودجویی را افزایش می‌دهد و می‌تواند منجر به توزیع ناعادلانه منابع و ایجاد بازار سیاه شود. برای جلوگیری از این مسئله، به نظر می‌رسد که حرکت به سمت تک‌نرخی شدن ارز، همراه با سیاست‌های حمایتی هدفمند برای تولیدکنندگان واقعی، می‌تواند راهگشا باشد. شفافیت در فرآیند تخصیص ارز و نظارت دقیق بر آن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
یکی از راهکارهای پیشنهادی برای حمایت از تولید، تخصیص زمین ارزان و رایگان، معافیت‌های مالیاتی و وام‌های کم‌بهره برای ایجاد ظرفیت‌های تولیدی جدید عنوان شده است. آیا شرکت شما از چنین حمایت‌هایی بهره‌مند بوده است و به نظر شما، این اقدامات تا چه حد می‌تواند در توسعه صنعت داروسازی موثر باشد؟
شیفته: متاسفانه، آنگونه که باید، از این نوع حمایت‌ها بهره‌مند نبوده‌ایم. تخصیص زمین ارزان و رایگان، ارائه معافیت‌های مالیاتی و تسهیلات کم‌بهره، می‌تواند مشوق بسیار خوبی برای سرمایه‌گذاری و توسعه ظرفیت‌های تولیدی جدید باشد. این اقدامات نه تنها به افزایش تولید و خودکفایی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند زمینه را برای ایجاد اشتغال و توسعه صادرات نیز فراهم آورد. انتظار می‌رود که دولت محترم توجه بیشتری به این موضوع داشته باشد. با توجه به اشباع نسبی بازار داخلی و رقابت منفی ناشی از ارائه جوایز کالایی به توزیع‌کنندگان، آینده
 
این بخش را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ و چه راهکارهایی برای بهبود این وضعیت پیشنهاد می‌دهید؟

شیفته: اشباع نسبی بازار داخلی و رقابت منفی با ارائه جوایز و تخفیف‌های غیرمنطقی، از مشکلات جدی این بخش است. این نوع رقابت، نه به نفع تولیدکننده است و نه مصرف‌کننده نهایی. کیفیت محصولات ممکن است فدای قیمت شود و حاشیه سود تولیدکنندگان کاهش یابد.
برای بهبود این وضعیت، نیاز به سیاست‌های تنظیم‌گری مناسب، حمایت از برندهای باکیفیت و جلوگیری از رقابت‌های ناسالم است. همچنین، توسعه بازارهای صادراتی می‌تواند راهکار مهمی برای کاهش فشار بر بازار داخلی باشد.
بحث تعارض منافع بین قانون‌گذار، واردکننده، تولیدکننده و داروخانه نیز مطرح شده است. به نظر شما، این تعارضات چگونه بر صنعت داروسازی تاثیر می‌گذارد و چه اقداماتی برای کاهش آن ضروری است؟
شیفته: متاسفانه، وجود تعارض منافع در این زنجیره می‌تواند منجر به تصمیمات نادرست و ایجاد مشکلاتی مانند کمبودهای تصنعی دارو، مانع‌تراشی برای تولید داخلی به منظور تسهیل واردات، و انحصار در تولید یا واردات برخی اقلام شود. برای کاهش این تعارضات، نیاز به شفافیت در فرآیندهای تصمیم‌گیری، تقویت نهادهای نظارتی و تدوین قوانین و مقرراتی است که منافع همه ذی‌نفعان را به طور متوازن در نظر بگیرد و از هرگونه سوءاستفاده جلوگیری کند.
علاوه بر موارد ذکر شده، چه مشکلات دیگری در بخش تولید و به طور کلی در صنعت داروسازی کشور وجود دارد که مایل به طرح آن هستید؟
شیفته: مشکلات دیگری نیز وجود دارد که بر عملکرد این صنعت تاثیرگذار است. از جمله عدم هم‌افزایی لازم در هلدینگ‌های دارویی و وجود موازی‌کاری و رقابت منفی بین شرکت‌های زیرمجموعه، نبود دیدگاه‌ها و برنامه‌های بلندمدت و استراتژیک مدون و اتکا به برنامه‌ریزی‌های شخص‌محور، عدم استفاده کافی از ظرفیت‌های جوانان و نخبگان و استفاده از یک چرخه تکراری از مدیران، عدم تمرکز فرماندهی و تصمیم‌گیری در یک وزارتخانه واحد و دخالت چند نهاد (وزارت بهداشت، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی، وزارت صمت و گمرک) که هماهنگی و سرعت عمل را کاهش می‌دهد، اداره ناکارآمد دولتی و عدم تناسب نیروهای صف و ستاد و کمبود نیروهای متخصص و توانمند، ضعف در جانشین‌پروری و برنامه‌های آموزشی برای ارتقای سطح دانش نیروهای جوان، فرسودگی زیرساخت‌ها و ماشین‌آلات به دلیل کمبود نقدینگی و در نهایت، عدم وجود بخش مشاوره فنی قوی در سازمان غذا و دارو برای ارتقای دانش و زیرساخت‌های تولید.
با توجه به تمام این چالش‌ها، جنابعالی چه چشم‌اندازی برای آینده صنعت داروسازی ایران متصور هستید و چه توصیه‌هایی برای بهبود وضعیت موجود دارید؟
شیفته: با وجود تمام چالش‌های موجود، صنعت داروسازی ایران دارای ظرفیت‌های بالقوه بسیار زیادی است. وجود نیروی انسانی متخصص و متعهد، دانش فنی قابل توجه و نیاز روزافزون کشور به دارو، از جمله نقاط قوت ما به شمار می‌رود. برای بهبود وضعیت موجود، نیازمند یک عزم ملی و همکاری بین دولت، تولیدکنندگان، دانشگاه‌ها و سایر ذی‌نفعان هستیم. تدوین و اجرای یک استراتژی بلندمدت و جامع برای توسعه این صنعت، رفع موانع تولید، تسهیل فرآیندهای تخصیص ارز، حمایت از نوسازی و ارتقای کیفیت، ایجاد فضای رقابتی سالم و شفاف، و توجه به تحقیق و توسعه، می‌تواند آینده روشنی را برای صنعت داروسازی ایران رقم بزند و کشور را در این زمینه به خودکفایی و حتی صادرات‌محوری برساند.
جناب شیفته، از شما بابت این گفت‌وگوی جامع و روشنگرانه بسیار سپاسگزاریم. امیدواریم با همت و تلاش همه دست‌اندرکاران، شاهد رفع مشکلات و شکوفایی هرچه بیشتر صنعت داروسازی کشور باشیم. شیفته: خواهش می‌کنم.
من هم از شما و رسانه‌تان برای پرداختن به این موضوع مهم تشکر می‌کنم و امیدوارم این گفت‌وگو بتواند گامی در جهت بهبود وضعیت این صنعت حیاتی باشد.

انتهای پیام/