سایه کمبود نقدینگی و افزایش نرخ ارز بر بازار لوازم خانگی، قدرت خرید مردم آب رفت

به گزارش صدای صنعتگر، مهندس ایرج سعیدی فعال حوزه لوازم خانگی و تولید کننده جارو برقی از سایه کمبود نقدینگی و افزایش نرخ ارز بر بازار لوازم خانگی،کاهش قدرت خرید افراد میگوید.
در گفت‌وگوی اختصاصی با مهندس ایرج سعیدی، مدیرعامل شرکت سازه البرز ، به بررسی چالش‌های پیش‌روی صنعت و تولید دستگاه‌های نظافتی در ایران پرداختیم. از نوسانات ارزی و واردات بی‌رویه تا سختگیری بانک‌ها و ضرورت برنامه ریزی برای صادرات، آقای سعیدی از فرازونشیب‌های سه دهه مدیریت یک کسب‌وکار خانوادگی می‌گوید و هشدار می‌دهد: «اگر حمایت دولت افزایش نیابد، تولیدکنندگان یکی پس از دیگری زمین می‌خورند.
آقای سعیدی، لطفاً در ابتدا کمی درباره تاریخچه و فعالیت شرکت سازه البرز توضیح دهید؟
شرکت ما بیش از ۳۰ سال پیش در شهر هشتگرد تأسیس شد و همواره بر تولید دستگاه‌های نظافتی مانند جاروبرقی، دستگاه‌های با عملکرد دوگانه مکش خاک و آب، و دستگاه براق کننده کفش تمرکز داشته است. این کسب‌وکار خانوادگی با همکاری همسر و دخترانم اداره می‌شود و امروز حدود ۳۰ نیروی کار در کارخانه داریم که اکثرشان سال‌هاست با ما همراهند.
راز ماندگاری یک کسب‌وکار خانوادگی در صنعتی پررقابت مانند لوازم خانگی چیست؟
تولید محصول باکیفیت و رفتار منصفانه با کارگران. ما همیشه سعی کرده‌ایم استانداردهای تولید را حتی در سخت‌ترین شرایط حفظ کنیم. احترام به نیروی کار و تجلیل از پیشکسوتان نیز بخشی از فرهنگ سازمانی ماست.
در سال‌های اخیر، صنعت تولید دستگاه‌های نظافتی با چه چالش‌های کلیدی روبه‌رو شده است؟
وقتی کالای خارجی ارزان و بی‌کیفیت بدون کنترل وارد ‌شود، تولیدکننده داخلی نمی‌تواند رقابت کند. از سوی دیگر، نوسانات ارزی برنامه‌ریزی بلندمدت را غیرممکن کرده و بانک‌ها نیز از تولید کنندگان حمایت نمی‌کنند.
منظورتان از عدم حمایت بانک‌ها چیست؟ آیا تسهیلات دریافتی کافی نیست؟
شرایط پرداخت وام بسیار سختگیرانه است. بانک‌ها نه تنها نرخ سود بالا می‌گیرند، بلکه هر روز مدارک جدیدی مطالبه می‌کنند. این روند خسته‌کننده باعث شده بسیاری از همکارانم انگیزه تولید را از دست بدهند.
تأثیر نوسانات ارزی بر هزینه‌های تولید چگونه بوده است؟
ما برای تأمین برخی قطعات به ارز نیاز داریم، اما نوسانات قیمت دلار باعث می‌شود نتوانیم هزینه نهایی محصول را پیش‌بینی کنیم.
این بی‌ثباتی، سرمایه‌گذاری در توسعه خط تولید را با چالش بزرگی مواجه می‌کند. به نظر شما دولت چگونه می‌تواند از تولیدکنندگان حمایت کند؟
ایجاد ثبات در بازار ارز و تسهیل دسترسی به تسهیلات بانکی با نرخ سود معقول. همچنین معافیت‌های مالیاتی برای واحدهای تولیدی می‌تواند انگیزه‌بخش باشد.
چرا برخی تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند به جای تولید، به واردات روی آورند؟
متأسفانه واردات در کوتاه‌مدت سود بیشتری دارد. شما نیازی به نیروی کار زیاد، خط تولید پیچیده یا دردسرهای تأمین مواد اولیه ندارید. اما این کار اشتغال و چرخه اقتصاد داخلی را نابود می‌کند.
سازه البرز چگونه کیفیت محصولاتش را در این شرایط حفظ کرده است؟
ما هیچ‌گاه کیفیت را فدای کاهش هزینه‌ها نکرده‌ایم. حتی اگر سود کمتری داشته باشیم، استانداردهایمان را پایین نمی‌آوریم. بازخورد مثبت مشتریان طی سه دهه، اثبات این استراتژی است.
آیا برنامه‌ای برای ورود به بازارهای صادراتی دارید؟ موانع اصلی صادرات چیست؟
هدف ما صادرات است، اما رقابت با برندهای جهانی بدون حمایت دولت عملاً غیرممکن است. مشکلاتی مانند نبود بازاریابی حرفه‌ای، هزینه‌های بالای حمل‌ونقل، و ناآشنایی با قوانین بازارهای خارجی دست ما را بسته است.
در حوزه فناوری، آیا از تکنولوژی‌های روز دنیا در تولیداتتان استفاده می‌کنید؟
بله. ما دستگاه‌های جدیدی مانند جاروهای برقی هوشمند با مصرف انرژی پایین را به خط تولید اضافه کرده‌ایم. اما توسعه فناوری نیازمند سرمایه است و همانطور که گفتم، بانک‌ها همراهی نمی‌کنند.
روابط شما با نیروهای کار چگونه است؟ چرا اکثر کارگران از حضور در مجموعه شما رضایت دارند؟
ما به حقوق و مزایای کارگران پایبندیم و سعی می‌کنیم محیطی امن و بدون تبعیض ایجاد کنیم. پرداخت به‌موقع حقوق، بیمه، و تقدیر از بازنشستگان باعث شده نیروها به شرکت به چشم یک خانواده نگاه کنند.
اگر دولت از صنعت حمایت نکند، آینده تولید دستگاه‌های نظافتی در ایران را چگونه می‌بینید؟
متأسفانه شاهد تعطیلی تدریجی کارگاه‌ها خواهیم بود. واردات، بازار را اشباع می‌کند و تولیدکنندگان انگیزه خود را از دست می‌دهند. این نه‌تنها به اقتصاد آسیب می‌زند، بلکه وابستگی کشور را افزایش می‌دهد.
با توجه به حضور زنان در مدیریت این کسب وکار خانوادگی، آیا مواجهه با چالشهای خاصی در تعامل با بدنه مردانه صنعت یا تأمین کنندگان داشتید؟
صنعت تولید در ایران هنوز مردانه است، اما ما ثابت کردیم توانایی مدیریتی زنان نه تنها کم‌تر نیست، بلکه با دقت و انضباط بیشتری همراه است. برخی تأمین کنندگان در ابتدا مقاومت می‌کردند، اما با رفتار حرفه‌ای دخترانم، این نگاه به تدریج تغییر کرد.
واکنش شما به تولیدکنندگانی که برای بقا، کیفیت را فدای قیمت پایینتر کرده اند چیست؟ آیا آنها را مقصر میدانید؟
آنها قربانیان سیستم ناسالم هستند. وقتی دولت از تولید حمایت نمی‌کند، برخی مجبور به تقلب در بازار می‌شوند. اما این راه حل نیست؛ این یک خودکشی صنعتی است که اعتماد مشتری را نابود می‌کند.
آیا دربیش از سه دهه فعالیت، تا به حال به فکر تعطیلی کسب وکار افتاده‌اید؟ چه عاملی شما را پای کار نگه داشت؟
در بحران های سالهای اخیر که قیمت دلار چند برابر شد، نزدیک بود تسلیم شوم. اما مسئولیت در قبال کارگران و اعتماد مشتریان، انگیزه ای قوی تر از مشکلات مالی بود.
اگر فردا یک رقیب خارجی با قیمتی پایینتر و کیفیتی مشابه وارد بازار شود، استراتژی شما برای رقابت چیست؟
بر روی خدمات پس از فروش و نوآوری متمرکز می‌شویم. ما می‌توانیم گارانتی طولانی‌تر و آموزش رایگان به مشتریان ارائه دهیم. همچنین توسعه محصولات سبز را شتاب می‌بخشیم.
نقش فضای مجازی و برندینگ دیجیتال را در نجات صنعت تولید ایران چطور ارزیابی می‌کنید؟ چرا بسیاری از واحدها در این حوزه ضعیف عمل می‌کنند؟
متأسفانه اکثر تولیدکنندگان دانش دیجیتال را دست کم می‌گیرند. ما اخیراً تیمی جوان برای بازاریابی آنلاین تشکیل دادیم و فروشمان ۲۰٪ رشد داشت. این حوزه نیازمند سرمایه‌گذاری و باور به تغییر است.
آیا صنعت تولید ایران به جایگاه واقعی خود در افکار عمومی آسیب زده؟ چرا برخی مردم کالای خارجی را حتی با کیفیت پایینتر ترجیح می‌دهند؟
این نتیجه سال‌ها بی تدبیری است. مردم به دلیل تبلیغات گسترده خارجی و نبود فرهنگ‌سازی داخلی، اعتماد خود را از دست داده‌اند. بازگرداندن این اعتماد نیازمند عزم ملی و شفافیت تولیدکنندگان است.
اگر شما مسئولیت مهمی در حوزه صنعت داشتید، اولین تصمیمتان برای نجات این صنعت چه بود؟
اولین اقدام، تشکیل «ستاد بحران تولید» با حضور فعالان واقعی صنعت است، نه مدیران پشت میزنشین. سپس ممنوعیت واردات کالاهای مشابه داخلی و اصلاح قوانین دست و پاگیر بانکی برای رونق تولید
آقای سعیدی، با توجه به شرایط فعلی اقتصاد، مهمترین چالشی که واحد تولیدی شما با آن روبه روست چیست؟
کاهش شدید نقدینگی در دست مردم اصلی ترین مشکل ماست. وقتی مردم قدرت خرید نداشته باشند، فروش محصولات ما به شدت افت میکند. از طرفی، هزینه مواد اولیه به خاطر نوسانات نرخ ارز روزبه روز بالاتر میرود. اگر همینطور پیش برود، مجبوریم خط تولید را متوقف کنیم.
برای تأمین منابع مالی مورد نیاز، مثلاً خرید مواد اولیه، چه راهکاری پیشنهاد میکنید؟
دولت باید فوراً تسهیلات کم بهره یا بدون بهره در اختیار تولیدکنندگان بگذارد. مثلاً اگر وامی با سود ۵ درصد به ما بدهند، بتوانیم مواد اولیه وارداتی مثل موتور جاروبرقی یا مواد پلیمری باکیفیت را خریداری کنیم. همچنین، پرداخت سریع بدهی های معوق دولت به شرکت ها میتواند نقدینگی را به چرخش بیندازد.
نرخ ارز چطور بر تولید شما تأثیر گذاشته است؟
بیشتر مواد اولیه ما، مثل قطعات الکترونیکی یا برخی پلیمرها، وارداتی است. وقتی نرخ ارز ناگهان بالا میرود، بهای تمام شده تا ۳۰-۴۰ درصد افزایش مییابد، اما نمیتوانیم قیمت محصول نهایی را متناسب با آن بالا ببریم، چون مردم نمیتوانند بخرند. این موضوع ما را درگیر یک تناقض کرده است.
برای افزایش تقاضا در بازار داخلی چه پیشنهادی دارید؟
باید قدرت خرید مردم را بازگردانیم. مثلاً کاهش مالیات بر حقوق کارگران و حمایت از اشتغالزایی می تواند چرخه اقتصاد را فعال کند. اگر مردم پول داشته باشند، تولید زنده میماند.
برخی معتقدند بوروکراسی اداری هم به مشکلات تولیدکنندگان دامن میزند. نظر شما چیست؟
دقیقاً! برای دریافت مجوزهای جدید یا اصلاح خط تولید، ماه ها درگیر کاغذ بازی های بی معنی میشویم. این زمان را باید به بهبود کیفیت محصول یا بازاریابی اختصاص دهیم. پیشنهاد من ایجاد «سامانه یکپارچه صدور مجوز» با پاسخگویی ۷۲ ساعته است.

آیا جایگزینی مواد اولیه داخلی بهجای وارداتی امکانپذیر است؟
در بلندمدت بله، اما نیاز به حمایت دولت داریم. مثلاً اگر به جای واردات پلاستیک مقاوم، از شرکتهای داخلی که این مواد را تولید می کنند، خرید کنیم، باید استانداردهای کیفی آنها تضمین شود. این کار نیازمند سرمایه گذاری مشترک دولت و بخش خصوصی در حوزه تحقیق و توسعه است.
اگر این شرایط بهبود نیابد، آینده واحدهای تولیدی مانند شما چه خواهد شد؟
واقع بینانه بگویم اگر ظرف ۶ ماه آینده تغییری ایجاد نشود، مجبور به تعدیل نیرو یا حتی تعطیلی خواهیم شد. ما تنها نیستیم؛ بسیاری از همکارانم در صنایع لوازم خانگی همین وضع را دارند. اقتصاد بدون تولید، محکوم به فروپاشی است.

گفت‌وگو از سید محمد ساداتی